Số thứ 3 của chuyên mục Vero Meets được tập hợp từ một hội thảo trực tuyến dành cho đội ngũ Vero trên toàn khu vực Đông Nam Á. Với Vero Meets #4, chúng tôi chào đón những nữ lãnh đạo là những chuyên gia trong lĩnh vực của họ cùng bàn luận về sự bình đẳng trong lãnh đạo, những cách phụ nữ có thể vươn mình khỏi sự ràng buộc về giới tính trong xã hội để trở thành phiên bản tuyệt vời nhất của họ.
Chúng tôi vinh dự được mời đến buổi chia sẻ ý nghĩa tại Vero Sessions #5 một nữ lãnh đạo từ Vero, một chuyên gia về giới và một nhà hoạt động xã hội.
- Bà Sasha Alwani – Planning Director tại Vero khu vực Đông Nam Á
- Bà Nhung Trần – Gender Specialist tại Institute for Research on Development Communication (RED)
- Bà Angélique Masse Nguyen – Head of Fundraising and Communications at Saigon Children’s Charity, và Founder của NOI
Những trải nghiệm nào đã giúp bạn trở thành một nhà lãnh đạo như ngày hôm nay?
Sasha Alwani: Khi tôi bắt đầu công việc đầu tiên của mình tại một agency ở Hồng Kông, đó là một văn phòng mà tôi làm việc cùng với đồng nghiệp hầu hết là nam giới. Khi đó, vị Giám đốc Sáng tạo của vùng – Regional Creative Director- là nữ lãnh đạo duy nhất trong bao lãnh đạo cấp cao, chắc hẳn rằng cô ấy đã gặp không ít thử thách để khẳng định mình. Trong mỗi cuộc họp, cô ấy luôn nói lên những suy nghĩ, những lý tưởng và ý tưởng của mình một cách đầy tự tin. Cô ấy hiểu mình được được lắng nghe trong mọi tình huống. Tôi đã cố gắng học hỏi mọi thứ từ cô ấy trong khoảng thời gian thực tập của mình tại agency này. Tôi nhận ra một điều thú vị rằng với vừa đủ sự tự tin, bạn có thể tạo ra sự khác biệt. Cũng bởi vì người nữ lãnh đạo này, tôi đã bắt đầu luyện tập để trở nên tự tin hơn khi đề xuất ý tưởng của mình. Tôi đã bắt đầu lên tiếng nhiều hơn trong các buổi họp và kết quả là tôi nhận thấy mọi người bắt đầu lắng nghe tôi, công nhận tôi nhiều hơn bởi vì tôi đã không ngần ngại chia sẻ những ý tưởng của mình.
Khi tôi chuyển đến Singapore để làm việc cho một agency khác, môi trường nơi đây hoàn toàn trái ngược với khoảng 97% nhân viên là phụ nữ và chỉ có 3% nam giới. Đó cũng là khi tôi nhận ra rằng giới tính không thực sự quan trọng và chất lượng công việc của tôi mới thật sự là yếu tố quyết định. Vì vậy, tôi đã dành thời gian để tập trung vào phát triển bản thân và lập rõ mục tiêu cho mình để trở thành một nhà lãnh đạo như tôi mong muốn. Tôi gia nhập agency này với vị trí Junior Manager và mục tiêu của tôi là trở thành Senior Manager trong vòng 1 năm. Để đạt được điều đó, tôi cần phải có được sự tôn trọng từ đồng nghiệp của mình bằng cách khuyến khích họ và cùng thực hiện các kế hoạch cùng họ, thay vì chỉ ra lệnh hay làm công việc thay cho họ. Tôi luôn đảm bảo rằng tôi và các đồng nghiệp của mình đưa ra các giải pháp cùng nhau. Tôi tin rằng một nhà lãnh đạo giỏi sẽ lắng nghe đồng đội của họ và tìm cách trao quyền cho mọi người để cùng nhau hoàn thành mục tiêu chung. Tôi đã dành nhiều năm làm việc và cố gắng xây dựng điều đó giữa các đồng nghiệp và đồng đội của tôi. Những gì tôi học được qua những trải nghiệm của mình đó là giới tính không thật sự quan trọng, bởi vì tôi đã có thể làm mọi thứ trở nên có thể với sự tự tin, với khả năng làm việc nhóm và với những động lực từ nội bộ của mình. Từ đó, tôi có thể trở thành nhà lãnh đạo mà tôi mong muốn mình trở thành.
Angélique Masse Nguyen: Tôi sẽ bắt đầu với những gì tôi đang làm với NOI và hành trình của mình. NOI là một nền tảng truyền thông kỹ thuật số nói lên những gì người phụ nữ ngày nay cảm nhận và trải qua. Lý do đằng sau việc thành lập NOI là vì tôi nhận ra chúng ta hầu như không có một nền tảng dành riêng cho phụ nữ, trong khi có rất nhiều nền tảng có sẵn dành cho nam giới. Kể từ khi NOI được thành lập, chúng tôi đã chia sẻ hành trình của rất nhiều phụ nữ và lý do vì sao họ đang đi theo con đường mà họ đã chọn. Chúng tôi hy vọng rằng những nữ độc giả của chúng tôi sẽ cảm thấy những câu chuyện này mang lại nhiều cảm hứng và nghĩ rằng họ cũng có thể làm được những điều tương tự.
Một điều khác tôi đã học được trong suốt hành trình của mình đó là bạn cần phải trân trọng con người thật của bạn. Để trở thành một người phụ nữ thành công không chỉ có một cách thức hay một con đường duy nhất. Tôi đã nhận ra rằng tôi cần phải ngừng cố gắng trở thành nhà lãnh đạo mà mọi người mong muốn. Thay vào đó, tôi cần nhìn lại chính mình và trân trọng những ưu điểm cũng như khuyết điểm của bản thân và từ đó phát triển những kỹ năng riêng. Tại NOI, chúng tôi muốn tôn vinh những người phụ nữ và nói với họ rằng: “đừng cố gắng thay đổi bản thân. Hãy hiểu bạn là ai và trân trọng những điều đó”.
Chúng tôi cũng đưa ra rất nhiều lời khuyên trên nền tảng của NOI bởi vì chúng ta vẫn thường nghe mọi người nói rằng “ồ, bạn cần phải tự tin”, “bạn cần phải có khả năng kiếm tiền” hay những điều tương tự; nhưng không một ai thực sự nói cho bạn biết rằng bạn nên làm những điều đó như thế nào. Không phải ai cũng có thể tự mình tìm ra câu trả lời, và chúng tôi không muốn bạn đi trên con đường này một mình. Có rất nhiều người đã có kinh nghiệm trước đó và họ hoàn toàn có thể chia sẻ những lời khuyên bổ ích. Ví dụ như làm thế nào để thương lượng mức lương bạn mong muốn, cách lên tiếng đưa ra những ý kiến, làm thế nào để tự tin hơn, hay làm thế nào để trở thành một nhà lãnh đạo khi bạn là người hướng nội, v.v. Tất cả những điều này tôi ước ai đó có thể chia sẻ với tôi từ trước để tôi không phải chiến đấu một mình hay bỏ lỡ những cơ hội tốt.
Nhung Trần: Từ nhỏ, cha tôi luôn nhắc nhở tôi cần phải hành xử sao cho nữ tính. Cha tôi luôn yêu cầu tôi phải nhẫn nhịn, không chơi những trò chơi “chỉ dành cho” các bạn trai, không nên huýt sáo v.v…. Tuy nhiên, mẹ tôi lại là người khuyến khích tôi làm những gì tôi thích và trở thành người như tôi muốn, miễn sao, tôi biết đối xử tử tế và yêu thương mọi người xung quanh. Mẹ tôi đã dạy tôi rằng cần suy nghĩ kỹ trước khi nói hay làm bất cứ việc gì. Thêm vào đó, mẹ cũng nói với tôi rằng, cần phải tự tin vào bản thân mình.
Khi tôi còn ngồi trên ghế nhà trường hay trong công việc đầu tiên của tôi với tư cách là một công chức nhà nước, khi nghe nhắc đến từ ‘lãnh đạo’, tôi đã từng hình dung rằng đó là nói về một người đó có vị trí cao trong công tác quản lý của một cơ quan, một tổ chức. Sau này, tôi mới biết rằng, lúc đó, tôi đã nhầm lẫn giữa định nghĩa về ‘nhà lãnh đạo’ và ‘người quản lý’. Năm 2004, tôi rời cơ quan nhà nước (Bộ Giáo dục và Đào tạo) và chuyển sang làm việc cho một dự án phát triển, trong lĩnh vực về Xóa đói giảm nghèo, do Chính phủ Thụy Điển tài trợ. Khi làm việc cho dự án này, tôi được tham dự một khóa đào tạo về phụ nữ và sự lãnh đạo. Khóa tập huấn này do các chuyên gia từ Thuỵ Điển thực hiện.
Đó chính là lần đầu tiên tôi được tiếp cận kiến thức về chủ đề “sự lãnh đạo” (leadership) và tôi đã hiểu thêm về sự khác biệt giữa một nhà lãnh đạo và một người quản lý. Một nhà lãnh đạo là một người có khả năng và năng lực gây ảnh hưởng tới người khác, được người khác tin tưởng, tôn trọng, có khả năng tác động và làm cho người khác nghe theo mình, thay đổi theo hướng mà mình muốn. Người có tố chất lãnh đạo là người có khả năng và kỹ năng dẫn dắt đồng đội của mình cùng đạt được một mục tiêu chung. Tôi cho rằng, tôi cũng là người có được tố chất này và mẹ tôi chính là người có tác động đáng kể đến tôi trong quá trình nuôi dạy tôi.
Chính vì có sự khuyến khích và cổ vũ của mẹ khi tôi còn nhỏ, mà tôi có được sự tự tin khi đứng trước đám đông, tự tin khi đưa ra quyết định và tôi luôn tôn trọng và bao dung với người khác.
Các nhà lãnh đạo tương lai của chúng ta nên có những đặc điểm hay kỹ năng nào?
Angélique Masse Nguyen: Tôi không nghĩ có một đặc điểm hay kỹ năng cụ thể nào để trở thành một nhà lãnh đạo. Thay vào đó, điều đầu tiên bạn cần làm đó là hiểu rõ bản thân và tính cách của bạn, và phát triển từ đó. Bạn cần nhìn lại những điểm mạnh và điểm yếu của bạn là gì và chỉ cần sống thật với chính mình. Điều thứ hai tôi nghĩ chúng ta cần có đó là khả năng truyền đạt với người khác về việc chúng ta là ai. Đừng cố gắng thay đổi bản thân bạn, chúng ta không thể thay đổi con người thật của chúng ta. Chúng ta nên trân trọng và học cách thể hiện con người thật chúng ta. Khi bạn đến cuộc phỏng vấn sắp tới cho một công việc mới hoặc cho việc thăng tiến lên vị trí lãnh đạo, hãy chia sẻ tất cả những gì bạn có và cách bạn hình dung sẽ dẫn dắt những đồng đội của mình. Người sếp hoặc đại diện của công ty đó sẽ quyết định xem bạn có phù hợp với vai trò đó hay không. Nếu họ nói không với bạn, họ thật ra đã giúp bạn tiết kiệm thời gian khỏi việc gia nhập một môi trường không phù hợp. Vì vậy, hãy hiểu rõ chính mình và học cách thể hiện con người của mình.
Sasha Alwani: Tôi đồng ý với Angelique. Tôi không nghĩ rằng có một công thức hoàn hảo cho một nhà lãnh đạo hoàn hảo. Tôi nghĩ rằng mỗi nhà lãnh đạo đều có cách làm riêng dựa trên điểm mạnh và điểm yếu của họ. Tuy nhiên, tôi có thể chia sẻ suy nghĩ của mình về việc lãnh đạo. Trong những năm qua, tôi đã làm việc với rất nhiều nhà lãnh đạo, từ các nhà quản lý, giám đốc, đến các CEO. Tôi đã dành rất nhiều thời gian quan sát họ trong cách họ lãnh đạo, những việc họ làm tốt, cũng như những việc chưa tốt. Từ đó, tôi có thể đúc kết cho mình những giá trị tôi đánh giá cao và không đánh giá cao ở một người lãnh đạo. Tận dụng sự đúc kết này, tôi đã có thể tạo ra những giá trị mà tôi cho rằng là những phẩm chất quan trọng, hoặc ít nhất là những tiêu chuẩn mà tôi muốn nhìn thấy ở những người lãnh đạo của mình. Tôi cố gắng thể hiện điều đó nhiều nhất có thể với đồng nghiệp của mình. Đối với tôi, có 3 điều quan trọng nhất mà cá nhân tôi luôn muốn đảm bảo mình có thể thực hiện để trở thành một người lãnh đạo tốt. Điều đầu tiên đó là tôi luôn lắng nghe. Tôi cho rằng việc lắng nghe những người xung quanh chúng ta và công nhận những ý kiến, ý tưởng và phản hồi của họ là rất quan trọng. Điều thứ hai tôi cảm thấy cũng vô cùng thiết yếu đó là việc dẫn dắt bằng hành động. Tôi không đề cao những nhà lãnh đạo chỉ ra lệnh mà không thực sự làm. Tôi nghĩ rằng nếu chúng ta muốn trao quyền cho mọi người và làm việc hướng tới cùng một mục tiêu, chúng ta cần thực thi những gì chúng ta rao giảng. Điều này áp dụng ở mọi cấp độ. Bạn có thể là một nhà lãnh đạo ở vị trí junior và bạn có thể là một nhà lãnh đạo ở đầu chuỗi thực phẩm. Tất cả mọi người đều có tiềm năng để lãnh đạo trong công việc mà họ làm. Điều cuối cùng tôi muốn đề cập đến đó là không bao giờ ngừng học hỏi. Tôi không nghĩ rằng có một nhà lãnh đạo ‘biết tất cả’, chúng ta luôn có tiềm năng để tiếp tục phát triển và trở nên tốt hơn. Một nhà lãnh đạo giỏi sẽ thừa nhận điều đó và luôn chừa chỗ cho những cải tiến. Đó là những điều mà tôi luôn ghi nhớ với tư cách là một nhà lãnh đạo, và tôi hy vọng mọi người sẽ làm điều tương tự với tôi. Tôi nghĩ rằng miễn là bạn có một tâm trí cởi mở với những gì người khác đang chia sẻ, những gì người họ có thể đáp ứng và những gì làm cho bạn trở thành một nhà lãnh đạo tốt hơn, bạn đang đi đúng hướng.
Tất cả chúng ta đều có những tính cách khác nhau khi ở bên bạn bè, gia đình và khi chúng ta làm việc. Tôi nghĩ rằng với vai trò lãnh đạo chúng ta cũng sẽ có những phiên bản tính cách riêng. Điều quan trọng là chúng ta nên nhìn xung quanh và xem những gì các nhà lãnh đạo giỏi đã và đang làm thế nào và học hỏi những kỹ năng đó. Hãy làm những thứ khiến bạn cảm thấy được truyền cảm hứng nhiều hơn và cố gắng chia sẻ điều đó với những người xung quanh.
Nhung Trần: Tôi không nghĩ mình sẽ đưa ra lời khuyên cho bất cứ ai về cách trở thành một nhà lãnh đạo giỏi. Song, tôi có thể chia sẻ với các bạn kinh nghiệm của bản thân tôi khi làm việc trong các lĩnh vực khác nhau, giao tiếp với các nhóm người khác nhau. Tôi nghĩ rằng điều quan trọng nhất là bạn phải có tố chất và kỹ năng để mọi người tôn trọng, đặt niềm tin vào bạn và cảm thấy thoải mái khi chia sẻ với bạn. Để có được điều này, cá nhân tôi cho rằng, bạn cần có nhận thức về giới, bình đẳng giới và các vấn đề có liên quan đến giới.
Như vậy, các bạn sẽ có cái nhìn tổng diện, bao trùm, không định kiến giới, tôn trọng sự đa dạng và chấp nhận sự khác biệt. Có như vậy, bạn sẽ tạp được những tác động tích cực trong cách mọi người nhìn nhận về bạn. Bên cạnh đó, các bạn cũng nên trang bị cho mình các, kiến thức chuyên môn cập nhật, để có thể làm tốt công việc của mình, các kỹ năng kết nối và xây dựng quan hệ đối tác với sự chân thành và tôn trọng lẫn nhau.
Làm thế nào để phát triển tư chất lãnh đạo trong bạn? Các khách mời có thể chia sẻ một số từ khóa đáng lưu ý hoặc những lời khuyên cho các độc giả của Vero trên hành trình tìm kiếm chính mình.
Sasha Alwani: Một lời khuyên chung mà tôi sẽ khuyên các bạn để trở thành một nhà lãnh đạo tốt hơn đó là việc trở thành một nhà lãnh đạo không đồng nghĩa với việc bạn làm chủ những người xung quanh. Chỉ vì bạn là một nhà lãnh đạo không có nghĩa là bạn có thể ra lệnh cho mọi người phải làm gì. Điều quan trọng ở đây là việc trao quyền cho những người xung quanh bạn để họ có cơ hội trở thành phiên bản tốt nhất của chính họ. Tất cả mọi người đều có những tiềm năng riêng, và việc chúng ta cần làm đó là làm việc cùng nhau để “mở khóa” những tiềm năng đó. Như tôi đã đề cập trước đó, một nhà lãnh đạo có thể là bất kỳ ai ở bất kỳ cấp độ nào. Đó có thể là một người giám sát các phương tiện truyền thông hàng ngày, và người đó chắc chắn là một nhà lãnh đạo trong lĩnh vực của họ bởi vì nếu xét với tôi, tôi sẽ không có những kỹ năng mà họ có được qua thời gian. Người đó sẽ có tất cả những kỹ năng và hiểu biết để lãnh đạo đội ngũ của họ và phát triển mạnh hơn từ đó. Mỗi người đều có khả năng và tiềm năng riêng để trở thành một nhà lãnh đạo. Chúng ta ở được vị trí chúng ta có được ngày hôm nay là bởi vì những người xung quanh đã trao quyền cho chúng ta và đặt niềm tin vào chúng ta.
Angélique Masse Nguyen: Có hai điều tôi nghĩ chúng ta có thể cân nhắc. Điều đầu tiên là người bạn đời của bạn. Người bạn đời của bạn có thể đóng một vai trò quan trọng trong hành trình của bạn, vì vậy tôi khuyên bạn nên chọn một cách khôn ngoan. Họ sẽ là những người đi cùng bạn, chia sẻ cuộc sống với bạn, đưa ra những ý kiến về công việc cũng như mọi thứ trong cuộc sống của bạn. Khi bạn quyết định có con, bạn cần hiểu được điều đó có thể ảnh hưởng đến sự nghiệp, cuộc sống công việc của bạn như thế nào, bạn sẽ quản lý điều đó như thế nào và đâu là những điều bạn và người bạn đời của bạn mong đợi ở nhau. Tôi đã gặp chồng tôi khi còn rất trẻ và chúng tôi có chung tầm nhìn về sự bình đẳng trong một mối quan hệ, điều này giúp tôi tiết kiệm rất nhiều thời gian. Không ai nói những điều như vậy với tôi khi tôi còn trẻ, nhưng tôi thấy nó một lời khuyên hữu ích mà tôi muốn chia sẻ.
Lời khuyên thứ hai từ tôi đó là bạn nên tạo ra ‘hội đồng quản trị cá nhân’ của riêng mình. Tại nơi làm việc, chúng tôi thường có ban giám đốc phụ trách việc xây dựng chiến lược và quản trị; Tôi nghĩ chúng ta nên áp dụng mô hình đó vào đời sống và có phiên bản cá nhân của chúng ta. Chúng ta nên có một nhóm người mà chúng ta có thể tìm tới để có một số lời khuyên, cũng như để thảo luận về các quyết định quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Bạn cũng nên chú ý đến sự đa dạng trong hội đồng quản trị của bạn. Có những người phụ nữ trong hội đồng quản trị của bạn cùng với những người khác giới khác có thể giúp bạn thu thập nhiều góc nhìn và hiểu biết đa dạng hơn và tránh thiên vị. Họ sẽ là những người thúc đẩy bạn đạt được những cơ hội mà bạn thường bỏ qua bởi vì bạn không nghĩ rằng bạn đủ tốt để theo đuổi những cơ hội đó.
Nhung Trần: Từ khóa đáng lưu ý của tôi bao gồm: Sự tự tế, sự khoan dung và kỹ năng giao tiếp tốt.
Cảm ơn bà Sasha Alwani, bà Angélique Masse Nguyen và bà Nhung Trần vì những chia sẻ quý báu.